Efektywność energetyczna – stosunek uzyskanej wielkości efektu użytkowego danego obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, w typowych warunkach ich użytkowania lub eksploatacji, do ilości zużycia energii przez ten obiekt, urządzenie techniczne lub instalację, niezbędnej do uzyskania tego efektu. [def. z Ustawy o Efektywności Energetycznej]
W Polsce zużycie energii na jednostkę PKB (również określające efektywność energetyczną) jest trzy razy wyższe od najbardziej rozwiniętych krajów Europy i dwa razy wyższe od średniej unijnej. Na dodatek, zużycie energii pierwotnej, w odniesieniu do liczebności populacji, jest prawie 40 % wyższe niż w krajach „starej 15”. Dane te są miarą ogromnego potencjału w zakresie efektywności energetycznej jaki drzemie w naszym kraju. Uwaza się, że jest to najbardziej niewykorzystany pod względem ekonomicznym i ekologicznym obszar do zagospodarowania.
Ustawa o efektywności energetycznej implementująca dyrektywę 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego zobowiązuje użytkowników oraz producentów i dystrybutorów energii do zwiększenia efektywności energetycznej łącznie o co najmniej 9% do roku 2016.
Polska, wdrażając ustawę o efektywności energetycznej jako 6. kraj w UE (system wdrożyły przed nami: Wielka Brytania, Włochy, Francja, Belgia (Flandria) i Dania) dołącza w tym obszarze do czołówki państw europejskich.
Ustawa w obecnej formie obowiązywać będzie przez 5 pełnych okresów rozliczeniowych.
Zgodnie z zapisami obowiązującej ustawy, do przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej należą:
- izolacja instalacji przemysłowych,
- przebudowa lub remont budynków,
- modernizacja urządzeń potrzeb własnych, oświetlenia, procesów przemysłowych, lokalnych sieci ciepłowniczych i lokalnych źródeł ciepła, urządzeń użytku domowego,
- odzysk energii w procesach przemysłowych,
- ograniczenie przepływów mocy biernej, strat sieciowych w ciągach liniowych, strat w transformatorach,
- stosowania do ogrzewania lub chłodzenia obiektów energii wytwarzanej w odnawialnych źródłach energii.
System świadectw efektywności energetycznej czyli tzw. białych certyfikatów, jest integralnym, wspierającym elementem ustawy, rynkowym mechanizmem stymulujący uzyskanie wymiernych oszczędności energii.
Na przedsiębiorstwa sprzedające energię elektryczną, ciepło lub paliwa gazowe odbiorcom końcowym ustawa nakłada obowiązek pozyskania i przedstawienia do umorzenia prezesowi URE określonej ilości świadectw efektywności energetycznej lub uiszczenia opłaty zastępczej.
Podmioty, które nie przedłożą do umorzenia białych certyfikatów będą musiały uiścić opłatę zastępczą w wysokości od 900 do 2’700 zł/toe. Biorąc pod uwagę doświadczenie z innymi kolorowymi certyfikatami oraz wspominany wyżej potencjał jaki należy zagospodarować, to właśnie w tym zakresie należy spodziewać się cen białych certyfikatów.
Świadectwa efektywności energetycznej będą wydawane za:
- zmniejszenie zużycia energii przez odbiorców końcowych
- zwiększenie sprawności wytwarzania energii
- ograniczenie strat w przesyle i dystrybucji
Białe certyfikaty można uzyskać w drodze przetargu organizowanego przez prezesa URE. W przetargu mogą uczestniczyć podmioty, które przedłożą deklarację przetargową wraz z audytem efektywności energetycznej.
Audyt efektywności energetycznej to opracowanie zawierające analizę zużycia energii oraz określające stan techniczny obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, zawierające wykaz przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej tych obiektów, urządzeń lub instalacji, a także informacje o ich opłacalności ekonomicznej i możliwej do uzyskania oszczędności energii. [def. z Ustawy o Efektywności Energetycznej].
Ponowny audyt efektywności energetycznej potwierdzający uzyskaną zadeklarowaną w przetargu oszczędność energii należy przeprowadzić po zreazlizowaniu przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej. Z obowiązku tego zwolnione są przedsięwzięcia, dla których zadeklarowano oszczędność energii w ilości nie przekraczającej równowartości 100 toe średnio w ciągu roku.